چاپ افست يكي از رایج ترین سیستم های چاپی در دنیا محسوب می شود. همچنین چاپ افست از لحاظ کیفیتی در رده با کیفیت ترین و مقرون به صرفه ترین روش های چاپی قرار می گیرد. گاهي چاپ افست را به دليل عدم برجستگي يا فرورفتگی در زینک یا پلیت ، چاپ مسطح نيز مي نامند . چاپ افست توسط مرکب های رنگی صورت می پذیرد و استاندارد تقسیم رنگ این مرکب ها روی دستگاه چاپ افست بر اساس چهار رنگ Cyan یا آبی ، Magenta یا سرخابی ، Yellow یا زرد و Black یا سیاه که اصطلاحا CMYK یا مد چاپ گفته میشود و از ترکیب این چهار رنگ اصلی در دستگاه چاپ افست سایر رنگ ها بوجود می آید .
این چاپ یکی از رایج ترین روش در ایران است که در آن جهت چاپ یک طرح خاص برای آن زینک و یا پلیت تهیه شده و با نصب زینک مذکور در دستگاه های چاپ افست چاپخانه طرح توسط استوانه های لاستیکی مخصوص بر روی کاغذ ( معمولاً 1000 عدد یا بیشتر ) چاپ می شود .افست (Offset)، در معنا یعنی غیر تماسی، بدین معناست که متریال چاپی (اغلب کاغذ) در تماس مستقیم با پلیت چاپی (اغلب زینک) نمی باشد، یعنی سیلندر بلنکت (لاستیک)، واسط بین سیلندر پلیت و سیلندر فشار است، پس بطور کلی در دسته بندی تکنیکی چاپ، چاپ افست در دسته ی چاپ های غیر تماسی دسته بندی می گردد،
مراحل انجام کار
۱– طراحی :
اولین بخش در هر نوع سیستم چاپی طراحی میباشد . طراحی بر خلاف مفهمومی که در جامعه ما فراگیر شده است کاری بسیار حساس و تخصصی است . شاید یک فرد مسلط به برنامههای گرافیکی بتواند با سر هم کردن چند تصویر یک کار طراحی را خلق کند . اما مسلماً نمیتواند یک طراحی آماده چاپ خوب و با کیفیت را خلق کند . زیرا از تجربه و تخصص که مهمترین قسمتهای بخش طراحی هستند بیبهره است. مهندسین طراح این تیم در کنار شما هستند تا خلاقانه ترین و تخصصی ترین طراحیها را برای شما انجام دهند .
۲– لیتو گرافی :
در این مرحله پروژه طراحی شده به لیتوگرافی برده میشود و با استفاده از دستگاه ایمیج ستر Image Setter از طراحی خروجی (فیلم) گرفته میشود . در کارهای چهار رنگ چهار فیلم به صورت جداگانه برای هر رنگ تهیه میشود .
پس از تهیهی فیلم از فایلها، فیلمهای هر رنگ به صورت مجزا در دستگاهی به نام قید کپی قرار میگیرد و پس از نوردهی نقش فیلم بر روی زینک می افتد . بدین ترتیب چهار زینک از هر رنگ تهیه میشود . ( البته این سیستم تهیه ی زینک قدیمی و منسوخ شده است، با پیشرفت تکنولوژی طرح مورد نظر مستقیما بر روی زینک به صورت رنگ های جداگانه تهیه و آماده ی فرآیند چاپ میشود.)
۳– چاپ :
همان گونه که گفته شد ماشین چاپ با توجه به مدل آن از غلطکهای متعدد تشکیل شده که مرکب را یکنواخت کرده و نهایتاً به زینک میرساند . زینک ابتدا به وسیله غلطکی مرطوب می شود( غلطک آب ) ، مرکب توسط غلطک دیگری بر روی زینک مالیده میشود . به دنبال آن نقش از روی زینک به روی لاستیک چاپ میافتد و بعد از آن به کاغذ منتقل می گردد .
ماشین های چاپ افست تَر را می توان به دو گونه دسته بندی کرد:
۱ – براساس سایز آنها:
نیم ورقی( ۲۵×۳۵ سانتی متر ) که منسوخ شده است
یک ورقی ( اصطلاحا جی تی او، ۳۵×۵۰ سانتی متر )
دو ورقی( ۵۰×۷۰ سانتی متر )
سه ورقی( ۶۰×۹۰ سانتی متر )
چهارونیم ورقی( ۷۰×۱۰۰ سانتی متر )
و سایزهای بزرگتر( ۱۰۰×۱۴۰ سانتیمتر ) که بسیار نادر هستند و سازندگان ماشین آلات چاپ بیشتر بصورت سفارشی آنها را تولید می کنند.
۲- براساس تعداد رنگ چاپی:
که معمولا تک رنگ، دوررنگ، چهاررنگ، پنج رنگ، شش رنگ، هشت رنگ و … که شرکتهای سازنده براساس نیاز شما تعداد رنگهای آن را می تواند بیشتر نیز کند.
نکته:
یک ماشین چاپ معمولی که توانایی چاپ کارهای تمام رنگی را داشته باشد، ماشین چاپ چهاررنگ است، یعنی دارای چهار برج رنگ است، هر برج رنگ توانایی چاپ یک رنگ از چهار رنگ اصلی را داراست، در نتیجه کار چاپی نهایی طیف تقریبن وسیعی از تمام رنگها را داراست.
هر برج رنگ دارای مرکبدان، نوردهای مرکب، نوردهای آب، سیلندر پلیت، سیلندر لاستیک، سیلندر فشار و پنجه هایی جهت نگه داشتن کاغذ، بصورت مجزا است.
هر ماشین چاپ برای یک کاربردی تولید شده است، مثلا ماشین های چاپ تک رنگ برای چاپ متن کتابِ تک رنگ و یا چاپ سربرگ و پاکت تک رنگ، ماشین آلات دوررنگ بیشتر برای چاپ سربرگ دوررنگ یا چاپ متن سررسید که عمومن دوررنگ هستند و حتی چاپ متن کتابهایی که با دوررنگ چاپ می شوند کاربرد دارد، اما دیده شده که مثلا برای چاپ یک متن تمام رنگی (چهاررنگ) از ماشین آلات پیشتر ذکر شده استفاده شده است که نتیجه ی کار غالبا مورد رضایت صاحب کار نیست، برای چاپ یک کار تمام رنگی با یک ماشین چاپ تک رنگ، کار چاپی باید چهار بار از ماشین عبور کند و هر بار یک رنگ آن چاپ می شود، این فرآیند در ماشین های دوررنگ به دوبار کاهش می یابد، یعنی هربار که از ماشین عبور می کند، دو رنگ آن چاپ می شود، هر بار عبور از ماشین چاپ بدین معناست که کاغذ باید از بین سیلندرهای چاپ و آب و نشان و سنجاق ماشین چاپ عبور کند و باید چند بار عمل کالیبراسیون انجام گردد که باعث ایجاد تنش در کاغذ های چاپی و تغییر سایز و فرم کاغذها می گردد.
هر کار چاپی به فراخور کاربرد و سایز و تیراژ نیز بهتر است که با یک سایز ماشین چاپ، چاپ شود، مثلا چاپ نقشه که سایز آن ۱۰۰×۱۴۰ سانتی متر است در تیراژ ۵۰۰۰ برگ، بهتر با ماشین چاپی با همین سایز چاپ شود، اما اگر در تیراژ ۱۰ الی ۱۰۰ برگ بود بهتر است با چاپ دیجیتال عریض چاپ شود و یا یک جعبه که سایز باز آن ۷۰×۱۰۰ سانتی متر است، بهتر است با ماشین چاپ چهار و نیم ورقی چاپ شود.
معمولا قیمت کار چاپی بر اساس دورماشین چاپ تعیین می گردد، یعنی از یک برگ الی ۵۰۰۰ برگ یک دور ماشین محاسبه می گردد و یک قیمت دارد و ۵۰۰۰ برگ به بالا هر ۱۰۰۰ برگ یک قیمت و یا قیمت گذاری بصورت پلکانی انجام می گیرد: از یک برگ الی ۲۰۰۰ برگ، از ۲۰۰۰ برگ الی ۳۰۰۰ برگ، از ۳۰۰۰ برگ الی ۴۰۰۰، از ۴۰۰۰ برگ الی ۵۰۰۰ و از ۵۰۰۰ برگ به بالا هر کدام یک قیمت، قیمت گذاری ها متفاوت است و بسته به سیستم کلی هر چاپخانه متفاوت است.
هر چه سایز ماشین چاپ بزرگتر می گردد در نتیجه قیمت دستمزد کار چاپی آن نیز بیشتر می گردد، بنابراین شخص سفارش دهنده باید سایز کار و تیراژ آن را مد نظر قرار دهد