طراحی بسته بندی (Packaging Design)، به طور خیلی ساده و خلاصه، یعنی ساخت یک بخش خارجی برای محصولات. یک طراح بسته بندی، با استفاده از عناصری مانند رنگ، شکل، متن، مواد و بافت این بخش خارجی را ایجاد می‌کند. بسته بندی امروزه کاربرد‌های بسیار زیادی پیدا کرده‌است؛ از تبلیغات و برندینگ گرفته، تا استفاده‌های ثانویه‌ی پس از مصرف. در حالی‌که در گذشته بسته‌بندی یک موضوع خیلی ساده بوده و تمرکز آن صرفا محافظت از کالای اصلی بوده‌است. دلیل پیدایش و کاربرد اصلی بسته‌بندی هم همین موضوع است. یک بسته‌بندی در صورتی که نتواند از محصول خود به خوبی محافظت کند، بسته‌بندی موفقی نخواهد بود، زیرا فروش خوبی نخواهد داشت.
برای مثال بسته بندی یک آبمیوه را در نظر بگیرید که ظاهر و جلوه‌ی فوق‌العاده جذابی دارد و از لحاظ طراحی گرافیکی کاملا ماهرانه طراحی شده‌است. اما اگر گوشه‌ای از این بسته بندی سوارخ باشد و هنگام مصرف روی لباس شما بریزد، شما دیگر آن محصول را خریداری نمی‌کنید. در نتیجه این آبمیوه شاید در ابتدا بتواند مشتریان را با ظاهرش جذب‌کند، اما در ادامه فروش موفقی نخواهد‌داشت و دچار شکست خواهد‌شد.
همانطور که گفته‌شد بسته بندی محصولات کارکرد‌های متفاوتی دارد. بسته بندی می‌تواند ابزاری برای روایت یک داستان و ارتباط بهتر با مشتری باشد. همچنین بسته‌بندی یک تجربه احساسی برای مخاطبانش به همراه دارد. بسته‌بندی می‌تواند حواس مختلف کاربران؛ همچو لامسه، بویایی و گاها چشایی (بسته به نوع محصول) را درگیر کند تا تجربه‌ای جذاب و دلنشین برای او رقم بزند.
محافظت از محصول :
هدف اصلی بسته بندی، حفاظت از محتویات آن در هنگام حمل و نقل، نگهداری در انبار و زمان قرارگیری در قفسه فروشگاه است. در نتیجه بسته بندی باید قابل اطمینان باشد.
جذب خریدار:
وقتی مشتریان به قفسه‌ای پر از محصولات مشابه نگاه می‌کنند، بسته بندی محصول شما، باید به قدری جذابیت داشته‌باشد تا نظر آنها را به خود جلب کند. این هدف می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های متفاوتی همچون استفاده از رنگ‌های خاص، طرح‌های پیچیده و… محقق شود.
اطلاع رسانی:
بسته بندی باید شامل اطلاعاتی باشد تا به کاربران اجازه دهد بدون صحبت با مسئول فروش، محصولشان را بررسی و انتخاب کنند. اینکه دقیقا چه اطلاعاتی باید روی بسته بندی درج شود، کاملا بستگی به نوع محصول دارد اما به طور کلی شامل نحوه‌ی نگهداری، طرز استفاده، تاریخ انقضا، ترکبیات و مواد داخل آن می‌شود.
همچین یک بسته بندی موفق باید قادر باشد به سوال‌های زیر پاسخ دهد:
دقیقا چه محصولی داخل بسته بندی قرار دارد؟
این محصول برای چه کسانی طراحی شده‌است؟
چگونه و به چه منظوری باید استفاده شود؟
آیا محصول منقضی می‌شود؟ اگر بله، چه زمانی؟
این محصول چگونه باعث افزایش کیفیت زندگی کاربر می‌شود؟
و مهمتر از همه اینکه چرا کسی باید آن را بخرد؟
تمایز:
یک بسته‌بندی، به وسیله‌ی لوگو، رنگ، شکل و فرم از دیگر بسته بندی‌ها متمایز می‌شود. طراحی نوآورانه باعث ایجاد تمایز و جلب نظر مشتریان می‌شود. طراحی بسته بندی می‌تواند بیانگر ارزش‌ها و هویت برند خود باشد.
بسته بندی محصولات سه نوع اصلی دارد که شامل نوع اول (اصلی یا اولیه)، نوع دوم ( فرعی یا ثانویه) و نوع سوم (ثالثیه) می‌شود. اکثر بسته بندی‌هایی که اطرافتان می‌بینید و یا به خاطر می‌آورید جزو گروه اول یا همان بسته بندی اصلی به حساب می‌آیند. آگاهی و استفاده درست از این سه نوع بسته بندی می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه و محافظت بهتر هنگام حمل و نقل شود.
کالا را در شکل و شرایط مطلوب نگه می‌دارد. این نوع بسته بندی است که وظیفه‌ی ارتباط با کاربر و انتقال اطلاعات و هویت برند را به عهده دارد. نکته مهمی که باید به آن توجه شود، این است که لزوما همه‌ی محصولات نباید هر سه نوع بسته بندی را داشته‌باشند. حتی گاهی ممکن است یک بسته بندی، هم کارکرد نوع اول را داشته باشد و هم نوع دوم.
که بعضا بسته بندی گروهی خطاب می‌شود، وظیفه‌ی کنار هم قرار دادن چند بسته بندی اصلی، از یک محصول را به عهده دارد. این نوع بسته بندی در فروشگاه‌های اینترنتی، کاربرد بسیار زیادی دارد.
برای مثال بسته بندی یک گوشی هوشمند را در نظر بگیرید. تعداد زیادی از این بسته بندی‌های مستطیلی شکل گوشی، در جعبه‌های بزرگ کارتنی قرار می‌گیرند و سپس به فروشگاه‌ها ارسال می‌شوند. این کارتن‌ها همان بسته بندی نوع دوم هستند. وظیفه اصلی بسته بندی نوع دوم، راحت‌تر کردن انبارداری محصولات، و جابجایی آنها در تعداد کم است.
امکان جابجایی تعداد بالایی از بسته بندی نوع دوم را فراهم می‌کند. بسته بندی نوع سوم کارکردی شبیه نوع دوم دارد، اما در مقیاس بسیار بزرگ‌تر. ظاهر زیبا و جذاب در این نوع بسته بندی، اولویت کمتری دارد و متقابلا موضوعی که در این بسته بندی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، داشتن قابلیت جابجایی با ماشین‌آلات صنعتی است. این بسته بندی ها که اکثرا به شکل پالت‌های چوبی یا پلاستیکی هستند، بیشتر زمان خود را در کانتینرها و انبارها می‌گذرانند.
به طور خلاصه انواع بسته بندی به شرح زیر هستند:
بسته بندی نوع اول، برند، ارزش و کیفیت محصول را بیان می‌کند.
بسته بندی نوع دوم، وظیفه محافظت از محصول، هنگام جابجایی در فواصل کم را دارد.
بسته بندی نوع سوم، علاوه بر اینکه باعث کم شدن هزینه‌ها می‌شود، از محصول در حمل و نقل های طولانی، محافظت می‌کند.
اطلاعاتی که باید جمع کنید:
نیازهای ضروری یک برند:
برخی اوقات یک کالا به مصرف کننده نهایی عرضه می شود و گاهی اوقات در قالب یک برند و در کنار مجموعه ای از کالاهای دیگر قرار می گیرد. اگر می خواهید بسته بندی خود را در نهایت زیبایی و ظرافت طراحی کرده و جلوه بی نظیری به برند خود ببخشید،
باید پیش از هر کاری اطلاعات لازم را در مقوله های زیر کسب کنید:
رنگ ها:
باید برای چاپگرتان مشخص کنید که می‌خواهید از مدل رنگی CMYK ( یکی از مدل رنگی پر کاربرد در فرآیند چاپ که حرف C به رنگ آبی، M به رنگ قرمز، Y به رنگ زرد و K به رنگ مشکی اشاره دارد) استفاده کنید یا PMS (اطلس رنگ پنتون).
فونت ها:
باید مناسب ترین فونت را انتخاب کرده و نحوه استفاده از آن را مشخص کنید.
لوگو:
اگر قرار است لوگوی خود را در دل طراحی بسته بندی بگنجانید، اطمینان یابید که فایل وکتور آن در دسترس است.
متن هایی که باید بر روی بسته بندی درج شوند:
این که چه متنی باید بر روی بسته بندی نوشته شود، به محصول شما و صنعتی که در آن مشغول فعالیت هستید، بستگی دارد. اما پیش از طراحی بسته بندی می بایست این مطالب را آماده و دسته بندی کنید. در نظر داشته باشید که در برخی صنایع، تولیدکنندگان از لحاظ قانونی موظفند اطلاعات معینی را بر روی بسته بندی درج کنند.
در هر حال ممکن است به مواردی از این قبیل نیاز پیدا کنید:
متن های نوشتاری:
موارد بسیاری را می توان در این دسته قرار داد از نام محصولتان گرفته تا کلماتی که مشتریان را وسوسه می کند کالایتان را بخرند.
تصاویر:
اگر قرار است تصاویری بر روی بسته بندی تان نقش بندد، باید پیش از هر کاری فایل وکتور این تصاویر را آماده داشته باشید.
علائم و نشانه ها:
شاید مجبور باشید علائمی از قبیل بارکد، ارزش غذایی، علائم هشدار دهنده یا امثال آن را بر روی بسته بندی کالایتان قرار دهید، این مسئله به کالایی که عرضه می کنید و صنعتی که در آن فعالیت دارید، بستگی خواهد داشت.
متن هایی که به صورت موقتی بر روی بسته بندی هایتان درج می شود:
اطلاعات درج شده بر روی بسته بندی هر یک از شاخه‌های محصولاتی نظیر مواد غذایی یا آرایشی متفاوت خواهد بود (اطلاعاتی همچون تاریخ انقضا و سری ساخت). شما نباید این اطلاعات را مستقیماً بر روی بسته بندی محصولات چاپ کنید، چرا که این اطلاعات هر چند وقت یکبار تغییر می کند، لذا باید در طراحی بسته بندی یک فضای خالی برای چسباندن برچسب یا زدن مهر در نظر بگیرید تا بعد ها این اطلاعات را به بسته بندی محصولاتتان اضافه کرده و در صورت نیاز تغییر دهید.
سبک هایی که دوست دارید و سبک هایی که مورد پسندتان نیست:
پیش از شروع طراحی در مورد سبک های متفاوت طراحی تحقیق و تفحص کنید. می‌توانید به گردآوری بسته بندی هایی بپردازید که باب میلتان است. از بسته بندی هایی که نظرتان را جلب کرده، عکس بگیرید. در این میان می‌توانید بر روی کمک سایت Pinterest حساب باز کنید. به خاطر داشته باشید که الهام گرفتن چیزی نیست که از فردی به فرد دیگر منتقل شود؛ ممکن است از رنگ یک تی‌شرت یا تصویر چاپ شده بر روی پرده خانه دوستتان، یا فونت تابلوی ساندویچ فروشی محله خوشتان بیاید. البته فراموش نکنید که این ایده ها نباید فقط باب میل و سلیقه شما باشد، چرا که قرار است این بسته بندی ها را برای مشتریان خود طراحی کنید و باید طرح نهایی به دل آن ها بنشیند. ممکن است شما عاشق رنگ های شاد و سر زنده باشید اما اگر بخواهید بسته بندی لباس موتورسواری را طراحی کنید، استفاده از چنین رنگ هایی بدون شک به مذاق مشتریان این لباس ها که غالباً مردانی خشن و سر سخت هستند، خوش نمی آید. نکته دیگری که باید در هنگام بررسی سبک های متفاوت طراحی مد نظر قرار دهید، مواد قابل استفاده در تولید بسته بندی تان است. در حال حاضر نیازی نیست در مورد این مواد تصمیمی بگیرید اما باید تمامی گزینه ها را در ذهن داشته باشید تا وقتش که رسید، بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید.
مجموعه پریساتیس به عنوان بهترین مجموعه طراحی بسته بندی در فارس و شیراز و با داشتن نمونه های متعدد ساخت طراحی بسته بندی حرفه ای، می تواند باعث دیده شدن هر چه بیشتر برند تجاری شما شود.
ما در پریساتیس، تمامی سفارش های طراحی بسته بندی را در ابتدا بررسی می کنیم و نیاز مخاطب را به خوبی از داشتن یک بسته بندی حرفه ای متوجه می شویم.